Sözleşme İmzalanmadan Önce İdareye Verilen Kesin Teminat Tutarının İhale Bedelinin % 6’sını Aşan Kısmının Ek Kesin Teminat Olarak Kabul Edilerek Ayrıca Bir Ek Kesin Teminat İstenmesine Gerek Bulunmadığı Hakkında Kamu İhale Kurul Kararı
Kamu İhale Kurulu Kararı
09.08.2010 / 2010/DK.D-126
* Ek kesin teminat
* Teminatın %6’yı aşan kısmı
Özet
Sözleşme imzalanmadan önce idareye verilen kesin teminat tutarının ihale bedelinin % 6’sını aşan kısmının ek kesin teminat olarak kabul edilerek ayrıca bir ek kesin teminat istenmesine gerek bulunmadığı, bu tutarın üzerindeki ek kesin teminatın ise 4735 sayılı Kanunun 12 nci maddesi hükümleri uyarınca yükleniciden ayrıca tahsil edilmesi gerektiği hakkında.
Karar
4734 sayılı Kamu İhale Kanununda iki tür teminat öngörülmektedir. Bunlardan birincisi ihaleye teklif veren gerçek ve tüzel kişiler ile ortak girişimlerin, teklif ettikleri tutarın % 3 ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda vermek zorunda oldukları geçici teminat, diğeri ise kesinleşen ihale kararı ile ihale üzerinde bırakılan isteklinin sözleşme imzalanmadan önce ihale bedelinin % 6’sı oranında vermek zorunda olduğu kesin teminattır.
4734 sayılı Kanunun “Geçici teminat” başlıklı 33 üncü maddesinde değişiklik yapan 4964 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin gerekçesinde “madde ile teklif edilen bedelin % 2’sinden az % 4’ünden fazla olmama” şartının uygulamada yanlışlıklara ve ihtilaflara neden olduğu gözlendiğinden; geçici teminatın asgari oranı % 3 olarak belirlenmekte ve isteklilerin bunun üzerinde de teminat vermek suretiyle tekliflerin gizlenmesi esası korunmaktadır” ifadelerine yer verilmiştir.
4734 sayılı Kanunun “Kesin teminat” başlıklı 43 üncü maddesinde, ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınacağı hükme bağlanmış olup, madde gerekçesinde de aynı ifadeler tekrarlanmıştır. Kanunda yer alan geçici ve kesin teminata ilişkin hükümler incelendiğinde, geçici teminat bakımından Kanunun belirlediği asgari orandan az olmamak üzere teminat tutarını belirleme yetkisinin istekliye verildiği ve bu suretle isteklinin teklif tutarının ihale saatine kadar gizlenmesinin de amaçlandığı anlaşılmaktadır. Kesin teminata ilişkin düzenlemede ise böyle bir amaç güdülmesi söz konusu olmadığı gibi, asgari bir oran belirlenerek teminat tutarının istekliye bırakılması da öngörülmemiş ve idare tarafından alınacak kesin teminat tutarı, ihale bedelinin % 6 sı ile sınırlandırılmıştır.
4734 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükümleri yanında, konuyla ilgili olarak 4734 sayılı Kanun kapsamında gerçekleştirilen ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili usul ve esasları belirleyen 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Ek kesin teminat” başlıklı 12 nci maddesinde “Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6 'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir” denilerek 4734 sayılı Kanunun 43 üncü maddesi uyarınca ihale bedeli üzerinden % 6 oranında alınan kesin teminata ek olarak fiyat farkı veya iş artışı kapsamında ödenecek bedelin % 6’sı oranında ek kesin teminat alınması hükme bağlanmıştır. Bu düzenlemede de aynen 4734 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde olduğu gibi ek kesin teminat oranı % 6 ile sınırlandırılmıştır.
Buraya kadar aktarılan Kanun maddeleri ve gerekçeleri birlikte değerlendirildiğinde, gerek kesin teminat gerekse ek kesin teminat oranının geçici teminattan farklı şekilde tek bir oran olarak düzenlendiği, bu çerçevede kesin ve ek kesin teminat tutarının ihale üzerinde kalan istekli ya da yüklenici tarafından belirlenmesinin mümkün bulunmadığı ve idarenin de bu oranın üzerinde bir teminat talep edemeyeceği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan 4734 ve 4735 sayılı Kanunlarda ihale üzerinde kalan isteklinin ya da yüklenicinin, bu oranın üzerinde bir teminat vermesine engel bir düzenleme bulunmadığı söylenebilirse de, kanun koyucunun % 6 oranını yeterli görmesi karşısında kişilerin kendilerine ek maliyet getirecek şekilde bu oranın üzerinde teminat vermelerinin olağan koşullar altında beklenmeyen bir durum olması nedeniyle ayrıca düzenlenmesine gerek görülmediği değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak; 4734 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde öngörülen % 6 oranının üzerinde kesin teminat veren istekliye, 4735 sayılı Kanun kapsamında yüklenici sıfatıyla fiyat farkı veya iş artışı şeklinde ödeme yapılacak olması halinde, sözleşme imzalanmadan önce idareye verilen kesin teminat tutarının ihale bedelinin % 6 sını aşan kısmının ek kesin teminat olarak kabul edilerek ayrıca bir ek kesin teminat istenmesine gerek bulunmadığı, bu tutarın üzerindeki ek kesin teminatın ise 4735 sayılı Kanunun 12 nci maddesi hükümleri uyarınca yükleniciden ayrıca tahsil edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde;
Hukuksal bir zorunluluk ya da gereklilik bulunmamasına rağmen, 4734 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde öngörülen % 6 oranının üzerinde kesin teminat veren istekliye, 4735 sayılı Kanun kapsamında yüklenici sıfatıyla fiyat farkı veya iş artışı şeklinde ödeme yapılacak olması halinde, sözleşme imzalanmadan önce idareye verilen kesin teminat tutarının ihale bedelinin % 6’sını aşan kısmının ek kesin teminat olarak kabul edilerek ayrıca bir ek kesin teminat istenmesine gerek bulunmadığına, bu tutarın üzerindeki ek kesin teminatın ise 4735 sayılı Kanunun 12 nci maddesi hükümleri uyarınca yükleniciden ayrıca tahsil edilmesi gerektiğine,
Karar verilmiştir.