Mahkemece, Aralarında Kesin Hesap Uzmanı Ve İnşaat Mühendisinden Oluşturulacak Bilirkişi Heyetinden Alınacak Rapor İle Yapım İşleri Genel Şartnamesi İlgili Hükümleri Doğrultusunda Değerlendirmeyle, Maddi Hata Olup Olmadığı Konusunda Araştırma Yapılması Gerektiği Hakkında Yargıtay Kararı
Yargıtay 15. Hukuk Dairesi - 2016/1501 E. - 2017/2843 K.
- İfaya ekli cezai şart
- Gecikme cezası
- Sözleşmenin feshi
Özet
Mahkemece, aralarında kesin hesap uzmanı ve inşaat mühendisinden oluşturulacak bilirkişi heyetinden alınacak rapor ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi ilgili hükümleri doğrultusunda değerlendirmeyle, maddi hata olup olmadığı konusunda araştırma yapılması gerektiği hakkında.
Karar
Eldeki davada davacı, hakedişten yapılan 69.000,00 TL'lik kesintisinin de iadesini istemekte olup mahkemece 23.000,00 TL'si kabul edilmiştir. Sözleşmenin 8.2.1. maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşmenin eki olarak kabul edilmiştir. Sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 39. maddesinde yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri, idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu “idareye verilen ...tarihli dilekçemde yazılı ihtirâzi kayıtla” cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorunda olduğu, bu şekilde itiraz edilmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Yine kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesine ilişkin 40. madde hükmünce, yüklenicinin itirazı olduğu takdirde itirazlarını 39. maddedeki usuller çerçevesinde dilekçe ile idareye bildirmesi gerekir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 39. ve 40. maddelerindeki bu düzenlemeler 6100 sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu'nun 193. maddesi (1086 sayılı HUMK'nın 287. maddesi) uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re'sen gözetilmelidir.
Öte yandan, taraflar arasındaki sözleşmenin 9.2.1 maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin sözleşmenin eki olduğu ve 27. maddesinde ise; "Sözleşmenin idare veya yüklenici tarafından feshedilmesine ilişkin şartlar ve sözleşmeye ilişkin diğer hususlarda 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri uygulanır" düzenlemesi bulunmaktadır.
Davada ilave işlerin bedeli de istendiğinden, bu bedelin sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 21. maddesi hükümlerine göre hesaplanması gerekir. Anılan Şartnamenin 21. maddesinde, sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave iş artışının olması ve bu işin: a)Sözleşmeye esas proje içinde kalması, b)İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarıyla götürü bedelli işlerde sözleşme bedelinin %10, birim fiyatlı sözleşmelerde % 20’sine kadar fazlasının süre hariç sözleşme hükümlerine göre aynı yükleniciye yaptırılabileceği belirtildikten sonra, 22. maddesinde idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ile 21. maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave iş bedellerinin maddenin 2. fıkrasında belirtilen hükümler çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği hükmü getirilmiştir.
22. maddenin 2. fıkrasında yeni birim fiyatının nasıl tespit edileceği sırasıyla gösterilmiştir. Buna göre; a)Yüklenicinin birim fiyatların tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlere kıyaslanarak bulunacak analizler, b)İdare veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren yeni iş kalemlerine ait analizler, c)Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinelerin çalışma saatleriyle ilgili diğer tüm girdiler esas alınarak uygulanacak analizler uygulanacaktır. Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla;
a)Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri,
b)İdarede veya diğer idarede mevcut rayiçler,
c)İdarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacaktır.
Mahkemece dava kısmen kabul edilmiş ise de mahkemece hükme yeterli bilirkişi raporu alınmadığı gibi denetime de elverişli değildir. Taraflar arasında imzalanan ........ tarihli sözleşmenin 8. maddesi uyarınca Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşme eki olup hakedişlere giren istek kalemleri yönünden 39 ve 40, ilave işler yönünden de 21 ve 22. maddeleri gözönüne alınmadığı gibi .......... TL'lik kesinti konusunda da araştırma yapılmamıştır. Ayrıca davacı tarafça KDV dışındaki miktarlar için harç yatırılmış olup KDV yönünden harç yatırılmamıştır. Bu durumda açılan dava KDV alacağını kapsamamaktadır. KDV için herhangi bir dava bulunmadığı halde harç yatırılmayan bu talep yönünden de esastan inceleme yapılıp hükmedilen alacağa isabet eden KDV için kabul kararı verilmesi de doğru olmamıştır.
Bu nedenle mahkemece yapılacak iş HMK'nın 266. maddesi uyarınca aralarında kesin hesap uzmanı ve inşaat mühendisinden oluşturulacak bilirkişi heyetinden alınacak rapor ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi ilgili hükümleri doğrultusunda değerlendirmeyle 69.000,00 TL'ye yönelik maddi hata olup olmadığı konusunda araştırma yapılmalıdır.