Taraflar Arasında Usulüne Uygun Sözleşme İlişkisi Bulunmasa Da İş Sahibinin, Kamu Kurumunca İşin Yaptırılması Ve Yapılan İşin İş Sahibinin Yararına Olması Halinde Vekâletsiz İş Görme Hükümleri Uyarınca Bedelini İsteyebileceği Hakkında Yargıtay Kararı
Yargıtay 15. Hukuk Dairesi - 2018/4706 E. - 2019/3450 K.
- Vekaletsiz iş görme
- Rayiç bedelin tespiti
- Bilirkişi incelemesi
- Eksik inceleme
Özet
Taraflar arasında usulüne uygun sözleşme ilişkisi bulunmasa da iş sahibinin, kamu kurumunca işin yaptırılması ve yapılan işin iş sahibinin yararına olması halinde vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca bedelini isteyebileceği hakkında.
Karar
Davalı üniversite kamu kurumu olduğundan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na göre yasal prosedür yürütülerek alım-satım ve yapım sözleşmelerinin imzalanması gerekir. Taraflar arasında 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine uygun prosedür yürütülerek imzalanmış bir sözleşme bulunmamaktadır. Ancak taraflar arasında usulüne uygun sözleşme ilşkisi kurulmamakla birlikte iş sahibi kamu kurumunca işin yaptırılması ve yapılan işin iş sahibinin yararına olması halinde işin yapıldığı ileri sürülen 2014 yılı ve dava tarihinde yürürlükte bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 526 ve devamı maddelerinde düzenlenen vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca işi yapanın iş sahibinden yapıldığı yıl itibariyle mahalli piyasa rayiçleri ile bedelini isteyebileceği kabul edilmektedir.
İlk derece mahkemesince yapılan araştırma ve incelemenin yeterli olduğundan söz edilemez. Bu nedenle davanın kabulüne yönelik hüküm eksik inceleme ve araştırma nedeniyle hatalı ise de; Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabul edilerek davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmesi de dosya kapsamı ve toplanan deliller dikkate alındığında doğru olmamıştır.
Davalı iş sahibi cevap dilekçesinde davacının yaptığını iddia ettiği işlerin pazarlık usulü ile yapılan ihale sonucu imzalanan 24.11.2014 tarihli sözleşme uyarınca dava dışı M.. İnşaat (H... Ü...) tarafından yapıldığını savunmuş, davacı ise gerek cevaba cevap dilekçesinde gerekse aşamalardaki iddialarında dava dışı M.. İnşaat'a ihale suretiyle yaptırılan işler ile kendisine ihalesiz olarak yaptırılan işlerin birbirinden farklı işler olduğunu ileri sürmüştür. İlk derece mahkemesince keşif sonucu düzenlenen 26.09.2016 tarihli birinci bilirkişi raporunda bu konuda bir inceleme yapılmamış ise de; 05.12.2016 tarihli ek raporda "davaya konu işlerin M.. İnşaat firması ile davalı arasında yapılan 24.11.2014 tarihli sözleşmedeki işler ile bire bir aynı olmadığı, farklı miktarlarda olduğu ve genellikle farklı cinslerde ve mahallerde olduğu" değerlendirmesine yer verilmiştir. Davalı tarafça bu rapora itiraz edilmesi üzerine davacının yaptığı imalâtlarda dava dışı M.. İnşaat'ın yaptığı imalâtların karşılaştırılması bakımından mahkemece yeniden inceleme yapılmasına karar verilmiş, yeniden oluşturulan ve dosya üzerinden inceleme yapan bilirkişi kurulunca düzenlenen 05.10.2017 tarihli ikinci bilirkişi kurulu raporunda "M.. İnşaat firmasının imalâtlarının alt detaylarının incelenmesi gerektiği, bu nedenle M.. İnşaatın yaptığı elektrik işlerine ait yeşil defterlerin dava dosyasına sunulması, gerekli inceleme ve değerlendirmenin yerel bilirkişiler tarafından imalâtın yapıldığı yerde bizzat saha çalışması yapılarak tespit edilmesinin uygun olacağı" bildirilmiştir. Bilirkişilerin bu görüşüne rağmen ilk derece mahkemesince yeşil defterler getirtilmeden mahallinde yapılan keşfe bağlı olarak üçüncü bilirkişi kurulunca düzenlenen 26.02.2018 tarihli rapor esas alınarak hüküm kurulmuştur.
Bu durumda Bölge Adliye Mahkemesince davalı idareden ..... İnşaat (........) tarafından yapılan işlerle ilgili yeşil defterler getirtildikten sonra üçüncü bilirkişi kurulu ile yeniden mahallinde keşif yapılarak davacının ibraz ettiği idare elemanlarının imzasını taşıyan tutanaktaki işler ile dava dışı M.. İnşaat ile yapılan sözleşme ve eklerinde belirtilen işlerin aynı olup olmadığı M.. İnşaat ile yapılan sözleşmedeki iş ve imalâtlarla aynı işler olmayıp farklı iş ve imalâtlar ise bunların davalı iş sahibi üniversite yararına olup olmadığı ile yararlı ise işin yapıldığı 2014 yılındaki mahalli piyasa rayiçleri ile bedeli konusunda (mahalli piyasa rayiçleri içinde KDV ve yüklenici kârı olacağından ayrıca eklenmeksizin) gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilerek, sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılıp davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.